Мастацкая літаратура

Мастацкая літаратура — від мастацтва, які выкарыстоўвае ў якасці адзінага матэрыялу словы і канструкцыі натуральнае мовы. Спецыфіка мастацкай літаратуры выяўляецца ў супастаўленні, з аднаго боку, з відамі мастацтва, якія выкарыстоўваюць іншы матэрыял замест славесна-моўнага (музыка, выяўленчае мастацтва) альбо ў шэрагу з ім (тэатр, кіно, песня, візуальная паэзія), з іншага боку — з іншымі тыпамі славеснага тэксту: філасофскім, публіцыстычным, навуковым і іншымі. Акрамя таго, мастацкая літаратуры, як і іншыя віды мастацтва, аб'ядноўвае аўтарскія (уключаючы і ананімныя) творы ў адрозненні ад прынцыпіяльна не маючых аўтара твораў фальклору.

Структырныя тыпы

У самым агульным сэнсе літаратура падзяляецца на паэзію і прозу.

Проза

Празаічным лічыцца літаратурны тэкст, у якім асобны, незалежны ад моўнага рытм не ўмешваецца ў моўны склад і не ўплывае на змест. Аднак вядома шмат памежных з'яў, як многія празаікі свядома даюць сваім творам некаторыя прыкметы вершаваных, як рытмізаваныя фрагметы прозы Джэймса Джойса ці зарыфмаваныя фрагменты ў рамане Уладзіміра Набокава «Дарунак».

Проза шырока выкарыстоўваецца ў белетрыстыцы. Гэта мова раманаў, кароткіх гісторый і іншых тыпаў твораў. Асобныя прыклады гэтых твораў вядомыя ўжо шмат стагоддзяў, аднак у самастойную форму літаратурных твораў яны развіліся адносна нядаўна.

Паэзія

У агульным выпадку, верш з'яўляецца літаратурным творам, які надзелены асаблівай рытмічнай структурай, не вынікае з натуральнага рытму гаворкі. Характар гэтага рытму можа быць розным у залежнасці ад уласцівасцей самой мовы, гэтак, для моў, у якіх вялікае значэнне мае адрозненне галосных гукаў паводле даўжыні, натуральным было ўзнікненне вершаванага рытму, пабудаванага на добраўпарадкаванных складах па прыкмеце даўгаты/сцісласці, а для моў, у якіх галосныя адрозніваюцца толькі сілай выдыху, як пераважная большасць сучасных еўрапейскіх моў, натуральна выкарыстанне такога вершаванага рытму, які парадкуе склады па прыкмеце націску.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Мастацкая літаратура
Мова мастацкай літаратуры. Ганцавіцкі краязнаўча-інфармацыйны партал